Liczne nieprawidłowości przy zamówieniach publicznych w gminie Kruszyna

Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach skontrolowała Urząd Gminy Kruszyna za okres od 1 stycznia 2017 r. do 17 grudnia 2021 r. Kontrola wykazała szereg nieprawidłowości, które zostaną omówione w najbliższym czasie.

RIO wykazała m.in. liczne nieprawidłowości przy zamówieniach publicznych.

W 2020 r. przeprowadzono postępowanie o zamówienie pn.: „Świadczenie usługi odbierania odpadów komunalnych i zagospodarowania tych odpadów od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, z terenu Gminy Kruszyna”, w którym:
- w ogłoszeniu o zamówieniu nie wskazano dokumentów wymaganych przez zamawiającego od wykonawcy jakie powinien złożyć – w przypadku gdy samodzielnie nie spełnia wymaganych warunków udziału w postępowaniu i w tym zakresie powołuje się na zasoby podmiotu trzeciego – potwierdzających, że wobec takiego podmiotu nie zachodzą podstawy wykluczenia z postępowania, a które zostały wskazane w SIWZ, tj.:
- oświadczenie o niepodleganiu wykluczeniu na postawie art. 24 ust. 1 pkt 12-23 oraz ust. 5 pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych,
- aktualnego odpisu z właściwego rejestru lub z centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub ewidencji, w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia w oparciu o art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.

Powyższe było niezgodne z art. 41 pkt 7a ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 z późn. zm.), stosownie do którego ogłoszenie o zamówieniu zawiera co najmniej wykaz oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw wykluczenia.

Ponadto, zamawiający w ogłoszeniu o zamówieniu oraz w SIWZ nie wskazał pozostałych odpowiednich dokumentów jakie wykonawca powinien złożyć – w przypadku gdy samodzielnie nie spełnia wymaganych warunków udziału w postępowaniu i w tym zakresie powołuje się na zasoby podmiotu trzeciego – potwierdzających, że wobec takiego podmiotu nie zachodzą podstawy wykluczenia z postępowania, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 13-22 i ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych. Zamawiający na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia z postępowania podmiotu trzeciego, na zasoby którego powoła się wykonawca, żądał tylko oświadczenia tego podmiotu o braku podstaw wykluczenia z postępowania oraz odpisu z właściwego rejestru lub z centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej.

Powyższym naruszono art. 22a ust. 3 ww. ustawy w związku z § 9 ust. 2 i ust. 3 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz. U. z 2016 r. poz. 1126). Stosownie do wskazanego art. 22a ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, zamawiający ocenia, czy udostępniane wykonawcy przez inne podmioty zdolności techniczne lub zawodowe lub ich sytuacja finansowa lub ekonomiczna, pozwalają na wykazanie przez wykonawcę spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz bada, czy nie zachodzą wobec tego podmiotu podstawy wykluczenia, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 13-22 i ust. 5. Stosownie natomiast do § 9 ust. 2 i ust. 3 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju zamawiający żąda od wykonawcy, który polega na zdolnościach lub sytuacji innych podmiotów na zasadach określonych w art. 22a ustawy, przedstawienia w odniesieniu do tych podmiotów dokumentów wymienionych w § 5 pkt 1-9 (tj. dokumentów potwierdzających brak podstaw wykluczenia z postępowania, określonych w art. 24 ust.1 pkt 13-22 i ust. 5 ustawy), natomiast w przypadku podwykonawcy, któremu wykonawca zamierza powierzyć wykonanie części zamówienia, a który nie jest podmiotem, na którego zdolnościach lub sytuacji wykonawca polega na zasadach określonych w art. 22a ustawy, zamawiający może żądać takich dokumentów. Tak sformułowane postanowienia § 9 ust. 2 i ust. 3 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju jednoznacznie wskazywały na obligatoryjność żądania przez zamawiającego wszystkich dokumentów określonych rozporządzeniem na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia z postępowania podwykonawcy będącego jednocześnie podmiotem, na zasobach którego polega wykonawca w celu spełniania wymaganych warunków udziału w postępowaniu.

- w protokole postępowania w sekcji 27 - „Załączniki do protokołu” nie wskazano wszystkich dokumentów postępowania, które powinny stanowić załączniki do protokołu, co było niezgodne z art. 96 ust. 2 ww. ustawy Prawo zamówień publicznych oraz z postanowieniami § 2 ust. 2 pkt 21 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (Dz. U. z 2016 r., poz. 1128), jak również ze wzorem protokołu stanowiącym załącznik nr 1 do ww. rozporządzenia. Stosownie do art. 96 ust. 2 ww. ustawy Prawo zamówień publicznych oferty, oświadczenia, zawiadomienia, wnioski, inne dokumenty i informacje składane przez zamawiającego i wykonawców oraz umowa w sprawie zamówienia publicznego stanowią załączniki do protokołu. Zgodnie z § 2 ust. 2 pkt 21 powyższego rozporządzenia, protokół w zależności od zastosowanego trybu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zawiera informacje, o których mowa w art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych oraz informacje dotyczące załączników do protokołu. Obowiązkiem zamawiającego było „wymienienie wszystkich załączników” w protokole postępowania – w myśl dyspozycji zawartej w pozycji 27 wzoru protokołu.

W powyższej sekcji protokołu wskazano tylko jako załączniki: ogłoszenie o zamówieniu, ogłoszenie o zmianie ogłoszenia, ogłoszenie o udzieleniu zamówienia, zarządzenie o powołaniu komisji przetargowej, oświadczenia złożone w postępowaniu przez osoby ze strony zamawiającego (druk ZP-1), natomiast nie wskazano pozostałych dokumentów takich jak: SIWZ, lista obecności podczas otwarcia ofert, oferta wykonawcy, informacja o złożonych ofertach, zawiadomienia kierowane do wykonawcy, pisemne informacje wykonawcy, umowa o zamówienie.

Zadania w zakresie sporządzenia dokumentacji postępowania należały do Inspektora ds. zamówień publicznych i inwestycji w Referacie Gospodarki Komunalnej i Rolnictwa. Nadzór nad pracownikiem w tym zakresie sprawował Kierownik tego Referatu. Dokumentację postępowania w tym ogłoszenie o zamówieniu, SIWZ i protokół postępowania zatwierdziła p. Jadwiga Zawadzka – Wójt Gminy Kruszyna.

- W 2020 r. przeprowadzono postępowanie o zamówienie pn.: „Termomodernizacja i modernizacja budynku przedszkola publicznego przy ul. Szkolnej 1/3 w Lgocie Małej”, w którym:
- w ogłoszeniu o zamówieniu nie wskazano dokumentów wymaganych przez zamawiającego od wykonawcy jakie powinien złożyć – w przypadku gdy samodzielnie nie spełnia wymaganych warunków udziału w postępowaniu i w tym zakresie powołuje się na zasoby podmiotu trzeciego – potwierdzających, że wobec takiego podmiotu nie zachodzą podstawy wykluczenia z postępowania a które zostały wskazane w SIWZ. Powyższe dotyczyło dokumentów określonych w § 5 pkt 2, 3, 4, 6 i 9 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz. U. z 2016 r. poz. 1126).

Było to niezgodne z art. 41 pkt 7a ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 z późn. zm.), stosownie do którego ogłoszenie o zamówieniu zawiera co najmniej wykaz oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw wykluczenia. Ponadto, zamawiający w ogłoszeniu o zamówieniu oraz w SIWZ nie wskazał pozostałych odpowiednich dokumentów jakie wykonawca powinien złożyć – w przypadku gdy samodzielnie nie spełnia wymaganych warunków udziału w postępowaniu i w tym zakresie powołuje się na zasoby podmiotu trzeciego – potwierdzających, że wobec takiego podmiotu nie zachodzą podstawy wykluczenia z postępowania, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 13-22 i ust. 5 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.

Zamawiający na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia z postępowania podmiotu trzeciego, na zasoby którego powoła się wykonawca w SIWZ, żądał dokumentów wskazanych w § 5 pkt 2, 3, 4, 6 i 9 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju, natomiast pominięto dokumenty wskazane w § 5 pkt 1, 5, 7 i 8 tego rozporządzenia. Powyższym naruszono art. 22a ust. 3 ww. ustawy Prawo zamówień publicznych w związku z § 9 ust. 2 i ust. 3 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz. U. z 2016 r. poz. 1126). Stosownie do wskazanego art. 22a ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, zamawiający ocenia, czy udostępniane wykonawcy przez inne podmioty zdolności techniczne lub zawodowe lub ich sytuacja finansowa lub ekonomiczna, pozwalają na wykazanie przez wykonawcę spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz bada, czy nie zachodzą wobec tego podmiotu podstawy wykluczenia, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 13-22 i ust. 5. Stosownie natomiast do § 9 ust. 2 i ust. 3 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju zamawiający żąda od wykonawcy, który polega na zdolnościach lub sytuacji innych podmiotów na zasadach określonych w art. 22a ustawy, przedstawienia w odniesieniu do tych podmiotów dokumentów wymienionych w § 5 pkt 1-9 (tj. dokumentów potwierdzających brak podstaw wykluczenia z postępowania, określonych w art. 24 ust. 1 pkt 13-22 i ust. 5 ustawy), natomiast w przypadku podwykonawcy, któremu wykonawca zamierza powierzyć wykonanie części zamówienia, a który nie jest podmiotem, na którego zdolnościach lub sytuacji wykonawca polega na zasadach określonych w art. 22a ustawy zamawiający może żądać takich dokumentów.

Tak sformułowane postanowienia § 9 ust. 2 i ust. 3 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju jednoznacznie wskazywały na obligatoryjność żądania przez zamawiającego wszystkich dokumentów określonych rozporządzeniem na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia z postępowania podwykonawcy będącego jednocześnie podmiotem, na zasobach którego polega wykonawca w celu spełniania wymaganych warunków udziału w postępowaniu.

- dokonano wyboru najkorzystniejszej oferty z pominięciem obowiązku wezwania wykonawcy, którego oferta uzyskała najwyższą ilość punktów w rankingu ofert, do złożenia dokumentów wymaganych przez zamawiającego na potwierdzenie spełniania wymaganych warunków udziału w postępowaniu oraz braku podstaw wykluczenia, a tym samym bez zweryfikowania tego wykonawcy pod kątem spełniania warunków udziału w postępowaniu i nie podlegania wykluczeniu w oparciu o wymagane dokumenty.

Powyższym naruszono art. 7 ust. 3 w związku z art. 24 aa ust. 1 i art. 26 ust. 2 ww. ustawy Prawo zamówień publicznych. Stosownie do wskazanych przepisów, zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy. Zamawiający może, w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego, najpierw dokonać oceny ofert, a następnie zbadać, czy wykonawca, którego oferta została oceniona jako najkorzystniejsza, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału w postępowaniu, o ile taka możliwość została przewidziana w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub w ogłoszeniu o zamówieniu. Jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, zamawiający może wezwać wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym, nie krótszym niż 5 dni, terminie aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1.

Z powyższych przepisów wynika zatem, że wskazanie oferty najwyżej ocenionej nie jest tożsame z wyborem oferty najkorzystniejszej a dopiero konkretyzuje wykonawcę, który zostanie wezwany do złożenia środków dowodowych wskazanych w ogłoszeniu o zamówieniu i SIWZ na potwierdzenie spełniania wymaganych warunków udziału w postępowaniu lub braku odstaw wykluczenia. Dopiero po weryfikacji wykonawcy na podstawie tych środków dowodowych zamawiający może wybrać tego wykonawcę do realizacji zamówienia jeśli spełnia on wymagane warunki i nie podlega wykluczeniu. Natomiast użycie przez ustawodawcę w art. 26 ust. 2 powyższej ustawy zwrotu „zamawiający może wezwać” oznaczało wyłącznie fakultatywność określenia przez zamawiającego katalogu oświadczeń lub dokumentów, na podstawie których zamierza zweryfikować wykonawcę. Natomiast jeśli zamawiający wskaże w ogłoszeniu, SIWZ lub zaproszeniu do składania ofert oświadczenia lub dokumenty na potwierdzenie spełniania wymaganych warunków lub braku podstaw wykluczenia, wówczas obowiązany jest wezwać wykonawcę do ich złożenia na podstawie art. 26 ust. 2 ww. ustawy Prawo zamówień publicznych.

Powyższe postępowanie prowadzone było z zastosowaniem tzw. „procedury odwróconej” w trybie art. 24aa ust. 1 ww. ustawy, w którym zamawiający określił warunki udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji finansowej lub ekonomicznej oraz w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej oraz wskazał w ogłoszeniu i w SIWZ dokumenty jakich będzie żądał na potwierdzenie spełniania tych warunków. Zamawiający określił również katalog dokumentów jakie wykonawca będzie obowiązany złożyć na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia z postępowania. Pismem z dnia 21 maja 2020 r. poinformowano wykonawców o wyborze najkorzystniejszej oferty wskazując na wykonawcę, którego oferta uzyskała najwyższą ilość punktów w rankingu ofert nie podlegających odrzuceniu. Wykonawca ten nie został wezwany do złożenia dokumentów wymaganych na potwierdzenie spełniania wymaganych warunków udziału w postępowania oraz braku podstaw wykluczenia, co potwierdzono również w protokole postępowania w sekcji 13. „Wezwanie do złożenia dokumentów w trybie art. 26 u 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (...)”, gdzie w pkt 1 „Zastosowano art. 26 ust. 1 i ust. 2 ustawy (...) zaznaczono odpowiedź NIE. W dokumentacji postępowania również brak takiego wezwania. W dniu 28 maja 2020 r. wykonawca wybrany do realizacji zamówienia, z własnej inicjatywy złożył dokumenty wymagane na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia z postępowania i spełnianie wymaganych warunków. W tym samym dniu zawarto z wykonawcą umowę o zamówienie.

Z wyjaśnień udzielonych przez członków komisji przetargowej wynikało, że wykonawca ten nie został wezwany do złożenia dokumentów wskazanych w ogłoszeniu o zamówieniu i w SIWZ gdyż uznano, że zwrot użyty w art. 26 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych „zamawiający może wezwać” oznacza uprawnienie a nie obowiązek zamawiającego do żądania złożenia takich dokumentów. Wyjaśniono również, że wykonawca został zweryfikowany na podstawie załączonych do oferty oświadczeń wstępnych. ÿ w protokole postępowania w sekcji 27 - „Załączniki do protokołu” nie wskazano wszystkich dokumentów postępowania, które powinny stanowić załączniki do protokołu, co było niezgodne z art. 96 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych oraz § 2 ust. 2 pkt 21 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (Dz. U. z 2016 r., poz. 1128), jak również ze wzorem protokołu stanowiącym załącznik nr 1 do ww. rozporządzenia.

Stosownie do art. 96 ust. 2 ww. ustawy oferty, oświadczenia, zawiadomienia, wnioski, inne dokumenty i informacje składane przez zamawiającego i wykonawców oraz umowa w sprawie zamówienia publicznego stanowią załączniki do protokołu. Zgodnie z § 2 ust. 2 pkt 21 powyższego rozporządzenia protokół w zależności od zastosowanego trybu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zawiera informacje, o których mowa w art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych oraz informacje dotyczące załączników do protokołu. Obowiązkiem zamawiającego było „wymienienie wszystkich załączników” w protokole postępowania – w myśl dyspozycji zawartej w pozycji 27 wzoru protokołu.

Zadania w zakresie sporządzenia dokumentacji postępowania należały do Inspektora ds. zamówień publicznych i inwestycji w Referacie Gospodarki Komunalnej i Rolnictwa. Nadzór nad pracownikiem w tym zakresie sprawował Kierownik tego Referatu. Dokumentację postępowania, w tym ogłoszenie o zamówieniu, SIWZ i protokół postępowania, zatwierdziła p. Jadwiga Zawadzka – Wójt Gminy Kruszyna.

Wniosek nr 1
Wzmocnić nadzór nad pracownikami Urzędu Gminy Kruszyna, w tym nad członkami komisji przetargowej, w zakresie przygotowania i prowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia klasycznego, w szczególności w zakresie: - wskazywania w jednolity sposób w dokumentach zamówienia, tj. w ogłoszeniu o zamówieniu i w specyfikacji warunków zamówienia podmiotowych środków dowodowych jakie powinien złożyć wykonawca w przypadku gdy polega na zasobach podmiotu trzeciego, w celu zbadania czy nie zachodzą wobec tego podmiotu podstawy wykluczenia, które zostały przewidziane względem wykonawcy, stosownie do art. 281 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 z późn. zm.) oraz wzoru ogłoszenia o zamówieniu stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2020 r. Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 2439) w związku z art. 272 ust. 2 i art. 119 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 z późn. zm.), - czynności mających wpływ na wynik postępowania, tj. wzywania wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia podmiotowych środków dowodowych jeśli zamawiający wymagał ich złożenia w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach postępowania, w celu zweryfikowania czy wykonawca nie podlega wykluczeniu z postępowania oraz spełnia wymagane warunki udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, stosownie do art. 274 ust. 1 w związku z art. 273 ust. 1 ww. ustawy Prawo zamówień publicznych, - wskazywania w protokole postępowania o udzielenie zamówienia wszystkich dokumentów stanowiących załączniki do protokołu, stosownie do art. 73 ust. 1 ww. ustawy oraz § 3 pkt 20 rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 18 grudnia 2020 r. w sprawie protokołów postępowania oraz dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (Dz. U. z 2020 r., poz. 434) i dyspozycji zawartych w sekcji 30 wzoru protokołu postępowania o zamówienie publiczne w trybie podstawowym, stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia, mając na uwadze art. 68 i art. 69 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305 z późn. zm.).

PAWEŁ GĄSIORSKI

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi